Body odor is influenced by emotional states and stress, serving as a medium for nonverbal communication. Stressful situations can alter body odor, producing specific compounds like allyl mercaptan and dimethyl trisulfide, which are recognizable and can induce feelings of tension and fatigue in others (Katsuyama et al., 2022).
Mình vốn có một thói quen rất riêng – thích “hun-hít” người thân. Dù các em đã có gia đình, con cái nhưng mỗi lần gặp nhau là mình cứ ôm, hít đến… móp cả má! Chồng mình cũng không được miễn trừ, nhưng ngạc nhiên là anh ấy cũng thích được mình hít như vậy. Điều này khiến mình tò mò: Liệu có điều gì đặc biệt ẩn sau mùi cơ thể của mỗi người?
Và rồi, sáng nay, mình nhận ra một điều kỳ lạ. Người thân của mình bỗng có mùi khác, không giống như mọi ngày. Bằng cảm tính, mình cảm nhận mùi ấy mang nhiều sắc thái tiêu cực hơn là tích cực. Để chắc chắn, mình thử hít thêm vài lần – vẫn y như vậy!
Vậy nên, mình quyết định nghiên cứu sâu hơn về chủ đề này. Sau khi đọc hàng chục bài báo khoa học, mình tổng kết được:
✔️ 80% người tham gia nghiên cứu cho rằng mùi cơ thể có liên quan đến cảm xúc và căng thẳng.
✔️ 10% nhận thấy sự thay đổi không đáng kể.
✔️ 10% còn lại không bị ảnh hưởng bởi mùi hương và tâm trạng.
Mùi Cơ Thể Và Cảm Xúc Có Mối Liên Hệ Như Thế Nào?
🔹 Cảm xúc ảnh hưởng đến thành phần hóa học của mùi hương
- Các trạng thái sợ hãi, hạnh phúc, lo lắng làm thay đổi hóa học trong mùi cơ thể.
- Những thay đổi này có thể được nhận biết và tác động đến cảm xúc của người xung quanh (Roberts et al., 2022; Smeets et al., 2020).
🔹 Căng thẳng làm mùi cơ thể thay đổi theo chiều hướng tiêu cực
- Khi căng thẳng, cơ thể tiết ra allyl mercaptan và dimethyl trisulfide, khiến mùi cơ thể trở nên mạnh và dễ nhận biết hơn.
- Những hợp chất này liên quan đến cảm giác căng thẳng và mệt mỏi, không chỉ ảnh hưởng đến người đang stress mà còn tác động đến cả những người tiếp xúc với họ (Katsuyama et al., 2022).
Ngoài ra, căng thẳng kích hoạt các tuyến mồ hôi khác nhau:
- Tuyến mồ hôi eccrine chủ yếu tiết ra nước và muối để điều hòa thân nhiệt.
- Tuyến mồ hôi apocrine tiết ra một loại chất lỏng giàu protein và lipid, khi bị vi khuẩn phân hủy, sẽ tạo ra mùi cơ thể nồng hơn.
Hormone căng thẳng cũng ảnh hưởng đến mùi cơ thể.
- Nồng độ cortisol cao làm tăng hoạt động của tuyến mồ hôi.
- Adrenaline kích thích tiết mồ hôi lạnh, nhưng những giọt mồ hôi này không bay hơi nhanh, tạo ra môi trường ẩm ướt, nơi vi khuẩn phát triển mạnh.
Hơn nữa, căng thẳng có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật trên da, dẫn đến biến đổi trong mùi hương tự nhiên của cơ thể.
Mùi Cơ Thể Có Thể Ảnh Hưởng Đến Người Khác Như Thế Nào?
✔️ Tác động đến cảm xúc và phản ứng sinh lý
- Tiếp xúc với mùi cơ thể có thể ảnh hưởng đến nhịp tim và tâm trạng, tạo nên một dạng giao tiếp phi ngôn ngữ mạnh mẽ (Ferreira et al., 2018; Hofer et al., 2020).
✔️ Truyền tải thông tin xã hội và cảm xúc
- Mùi cơ thể có thể thay đổi cách con người cảm nhận môi trường xung quanh, thậm chí ảnh hưởng đến quyết định đạo đức và hành vi xã hội (Cecchetto et al., 2019; De Groot & Smeets, 2017).
Ứng Dụng Tiềm Năng Của Việc Hiểu Rõ Mùi Cơ Thể
🔹 Khứu giác có thể giúp nhận biết cảm xúc của người khác
- Hệ thống khứu giác có liên kết trực tiếp với vùng não xử lý cảm xúc, cho phép chúng ta cảm nhận sự sợ hãi, vui vẻ thông qua mùi cơ thể (Vigna et al., 2023).
🔹 Mùi hương có thể trở thành công cụ hỗ trợ trị liệu tâm lý
- Một số nghiên cứu cho thấy tiếp xúc với mùi cơ thể mang cảm xúc tích cực có thể giúp giảm triệu chứng lo âu xã hội, mở ra tiềm năng mới trong lĩnh vực trị liệu tâm lý (Vigna et al., 2023).
Tóm lại là:
Mùi cơ thể không chỉ phản ánh thói quen sinh hoạt mà còn mang dấu ấn cảm xúc và mức độ căng thẳng. Nó đóng vai trò như một công cụ giao tiếp tinh tế, ảnh hưởng đến tâm trạng, hành vi và sức khỏe tâm lý của cả chính chúng ta và những người xung quanh.
Vậy lần tới, nếu bạn nhận thấy mùi hương của ai đó thay đổi, có thể họ đang trải qua một trạng thái cảm xúc đặc biệt mà ngay cả họ cũng chưa nhận ra!
Còn bạn, đã bao giờ cảm nhận được sự thay đổi trong mùi cơ thể của những người xung quanh chưa? 😊💡
References
Roberts, S., Fialová, J., Sorokowska, A., Langford, B., Sorokowski, P., Třebický, V., & Havlíček, J. (2022). Emotional expression in human odour. Evolutionary Human Sciences, 4. https://doi.org/10.1017/ehs.2022.44
Katsuyama, M., Narita, T., Nakashima, M., Kusaba, K., Ochiai, M., Kunizawa, N., Kawaraya, A., Kuwahara, Y., Horiuchi, M., & Nakamoto, K. (2022). How emotional changes affect skin odor and its impact on others. PLoS ONE, 17. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270457
Smeets, M., Rosing, E., Jacobs, D., Van Velzen, E., Koek, J., Blonk, C., Gortemaker, I., Eidhof, M., Markovitch, B., De Groot, J., & Semin, G. (2020). Chemical Fingerprints of Emotional Body Odor. Metabolites, 10. https://doi.org/10.3390/metabo10030084
Ferreira, J., Parma, V., Alho, L., Silva, C., & Soares, S. (2018). Emotional Body Odors as Context: Effects on Cardiac and Subjective Responses. Chemical Senses, 43, 347–355. https://doi.org/10.1093/chemse/bjy021
Hofer, M., Chen, F., & Schaller, M. (2020). What Your Nose Knows: Affective, Cognitive, and Behavioral Responses to the Scent of Another Person. Current Directions in Psychological Science, 29, 617 – 623. https://doi.org/10.1177/0963721420964175
Cecchetto, C., Lancini, E., Bueti, D., Rumiati, R., & Parma, V. (2019). Body odors (even when masked) make you more emotional: behavioral and neural insights. Scientific Reports, 9. https://doi.org/10.1038/s41598-019-41937-0
Vigna, E., Cecchetto, C., Bò, D., Hadlaczky, G., Wasserman, D., & Carli, V. (2023). Affective and physiological responses to human body odors in social anxiety – a pilot study on the possible effects as catalyst for treatment. European Psychiatry, 66, S73 – S73. https://doi.org/10.1192/j.eurpsy.2023.240
De Groot, J., & Smeets, M. (2017). Human Fear Chemosignaling: Evidence from a Meta-Analysis. Chemical Senses, 42, 663–673. https://doi.org/10.1093/chemse/bjx049
